Green gases from sun and wind are a new opportunity for North Africa

By Jorgo Chatzimarkakis (Secretary General of Hydrogen Europe)



It was a matter of principle the European Commission President Ursula von der Leyen’s first visit abroad was to liaise with the African Union. This is not a coincidence as there are plenty of issues of common interest that look for answers and solutions. An important, if not the most critical, is the question of how to create both value and jobs on the African continent to a growing population that already suffers from the effects of climate change.

The production of renewable energy is obviously a possible option that also allows the EU to import green energy that can contribute to reaching the respective national targets that have evolved from the Paris Climate Agreement.

Solar energy resources are abundant in North Africa. Professor Ad van Wijk, from the Technical University in Delft, is an expert on renewable energies and has calculated the potential of using sun and wind energy from the Maghreb. The Sahara Desert is the sunniest year-round area in the world. It is a large area at 9.4 million square km, or more than twice the size of the European Union, that receives between 3,600-4,000 hours of on average yearly sunshine.

This translates into solar insolation levels of 2,500-3,000 kWh per square meter, per year. A fraction (8-10%) of the Sahara Desert’s area could generate the globe’s entire energy demand. What this shows is that it is only a matter of managing this huge amount of renewable potential.

In his publications, van Wijk highlights that the Sahara Desert is also one of the windiest areas on the planet, especially on the west coast.  The average annual wind speeds at ground level exceed 5 m/s in most of the desert and reaches 8-9 m/s in the western coastal regions. Wind speeds increase with height above the ground, and the Sahara winds are quite steady throughout the year.

Egypt’s Zaafarana region is comparable to Morocco’s Atlantic coast, with high and steady wind speeds. In Morocco, Algeria, Tunisia, Libya, and Egypt certain land areas have wind speeds that are comparable to offshore conditions in the Mediterranean, Baltic Sea and some parts of the North Sea.

Solar and wind resources are more than sufficient given that North Africa and could easily be a main source for the whole world’s energy needs. To date, the Maghreb exports natural gas from Algeria and Libya, with several pipeline connections to Spain and Italy. These pipeline connections have a capacity of more than 60 GW. In addition, there are two electricity transport cables, each with a capacity of 0.7 GW, between Morocco and Spain.

Rabat and Madrid signed a Memorandum of Understanding in 2019 to realise a third power interconnector of 0.7 GW, which will be used to export solar electricity from Morocco to Spain. The capacity of these electricity inter-connections, however, is much less than the capacity of the gas inter-connections.

For Africa and Europe, it would be therefore very interesting to unlock the renewable energy export potential in North Africa if the countries of the Maghreb convert this electricity into hydrogen and transport the energy via pipelines to Europe. Part of the natural gas grid could be converted to accommodate hydrogen. The construction of new hydrogen pipelines would be a cost-effective option, compared to the construction of electricity cables, to transport renewable energy to Europe.

The realisation of a large new 2,500 km, 66 GW capacity hydrogen pipeline from Egypt, via Greece to Italy, consisting of 2 pipelines, would require an investment of about €16.5 billion. With a load factor of 4,500 hours per year, an amount of 300 TWh or 7.6-million-ton hydrogen per year can be transported. The levelised cost for hydrogen transport by such a pipeline is calculated to be 0.005 €/kWh or 0.2 €/kg H2, which is a reasonable fraction of the total cost of delivered hydrogen.

These considerations might help to trigger a closer partnership between Europeans and their African neighbours, a development that could usher in the integration of the “African dimension” into the European Green Deal.

This would then free up bottlenecks that have already been created in Europe by not achieving a ramping up of the power grid, which hampers the ability to deliver more renewables into the energy system.

The First Executive Vice-President of the EU Commission and “Mr Green Deal”, Frans Timmermans, has said on many occasions that it’s one of his dreams to see the development of an energy partnership between Europe and Africa based on the enormous renewable potential. We should adapt all the instruments that we have at hand to make this dream a reality sooner rather than later.

This article appeared on: https://www.neweurope.eu/article/green-gases-from-sun-and-wind-are-a-new-opportunity-for-north-africa/

Groningen doet nog niet genoeg met waterstof, zegt deze energieprofessor (maar gelukkig zijn er kansen zat)

Koning Willem-Alexander verrichte afgelopen juni de opening van de groene waterstofinstallatie Hystock in Zuidwending waar waterstof wordt geproduceerd voor auto's en vrachtauto's.
 Koning Willem-Alexander verrichte afgelopen juni de opening van de groene waterstofinstallatie Hystock in Zuidwending waar waterstof wordt geproduceerd voor auto’s en vrachtauto’s. Foto archief Kees van de Veen

Ondanks al lopende waterstofprojecten in Groningen moet die provincie veel meer doen met deze veelbelovende energiedrager. ,,Het moet allemaal veel grootschaliger.’’

Dat zegt de Delftse hoogleraar toekomstige energiesystemen Ad van Wijk. Hij was een van de experts die donderdag in Lelystad het woord voerden op de eerste Nationale Waterstofdag. Het evenement werd georganiseerd door de Wageningen Universiteit en TNO. Het superschone waterstof wordt door velen gezien als de brandstof voor de toekomst. De ontwikkeling komt echter moeizaam op gang.

,,Groningen moet straks voor duizenden mensen die nu nog in de gaswinning werken ander werk zoeken. En dat kan ook. De provincie zit in een unieke positie en beschikt over het uitgestrekte netwerk van gasleidingen, dat is prima geschikt voor waterstof. Bovendien zit er veel kennis op het gebied van gas en de handel daarin. Maar de provincie moet wel aan de bak. Groningen moet een voortrekker worden in het waterstofverhaal.’’

Van Wijk vindt dan ook dat Groningen meer moet investeren in waterstof. ,,Dat kan met de huidige lage rente ook prima. Je kunt nu bijna voor niets geld lenen.’’

Opschalen en opschalen

Van Wijk is niet de enige die pleit voor meer tempo. ,,Wat moet er nu gebeuren? Opschalen, opschalen en opschalen. En de kosten moeten omlaag’’, meent Noé van Hulst, ‘waterstof gezant’ van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat.

Er wordt nog veel te weinig gebruikgemaakt van de schone brandstof. Om daar iets aan te doen voelt hij voor een meer verplichtende aanpak. ,,Je zou bijvoorbeeld kunnen bepalen dat in 2030 5 of 10 procent van het gas dat in de EU wordt gebruikt C02-vrij is. Zoals waterstof. Je hebt een hele harde vraagprioriteit nodig.’’

Marjan van Loon, president-directeur van Shell Nederland, erkende dat haar bedrijf ook al jaren met waterstof bezig is. De echte doorbraak is er eigenlijk nog steeds niet. Shell ziet vooral een rol voor de schone brandstof in zwaar transport en de scheepvaart en minder bij de verwarming van huizen. ,,Het is op dit moment nog wel een beetje chaotisch.’’

Mooie Toyota

Dat er zo weinig personenauto’s in ons land op waterstof rijden komt ook doordat haast nergens kan worden getankt. ,,Ik rij in een heel mooie zwarte Toyota Mirai, die op waterstof rijdt. Shell maakt zelf de benodigde waterstof voor de Mirai’s van de bedrijfsautopool’’, aldus Van Loon.

Ze wees erop dat het in Duitsland sneller gaat. ,,Daar zijn al 82 tankstations waar waterstof kan worden getankt.’’

Er is nog iets. Om groene waterstof te produceren, is duurzame stroom nodig, bijvoorbeeld uit wind- of zonne-energie. Die zet watermoleculen om in waterstof en zuurstof. ,,We hebben in Nederland veel meer groene stroom nodig. Vooral veel meer windenergie die op zee wordt opgewekt. Nederland moet veel grootschaliger denken, we moeten af van die kleine postzegels. Windparken op zee moeten veel groter worden en sneller aangelegd.’’

Van zonne-energie in ons land heeft ze minder verwachtingen. ,,Wind heeft een veel groter potentieel.’’

Oplossing

Ook Van Loon vindt dat ons land boft met de aanwezige gasinfrastructuur van 42.000 kilometer aan leidingen. Ze denkt dat elektrisch rijden en rijden op waterstof in de toekomst naast elkaar zullen bestaan. ,,Voor korte ritten in de stad is elektrisch handig, voor langere ritten op het platteland is de grotere actieradius van waterstof een oplossing.’’

Hoogleraar Van Wijk blijft optimistisch. Hij merkt op dat energie uit zon en wind ook al veel goedkoper is dan in het verleden. Het komt er volgens hem vooral op aan goedkope wind- en zonne-energie te vervoeren naar plekken waar het wordt gebruikt. Dat betekent bijvoorbeeld dat Nederland in de toekomst groene waterstof koopt die is gemaakt met goedkope zonnestroom uit de Sahel. ,,We importeren nu ook al 65 procent van onze energie.’’

Hij wijst op Japan, waar de ontwikkelingen op waterstofgebied razendsnel gaan. Zo zijn er al 500.000 waterstofinstallaties voor huishoudens verkocht. De komende Olympische Spelen worden de definitieve doorbraak. ,,Die draaien helemaal op waterstof. Zelfs de Olympische vlam brandt er op. Daar moeten alleen wel wat kleurstoffen aan worden toegevoegd.’’

Auteur: Gerdt van Hofslot. Bron

Wanneer gaan we aan de waterstof?

Al decennialang hoor je dat waterstof dé energiebron van de toekomst is. Of beter gezegd: energiedrager, volgens professor Ad van Wijk. Maar vooruitgang op dat gebied lijkt maar traag te gaan. Natuurlijk, de brandstofcel, die met waterstof gevoed wordt, werd jaren geleden al in de eerste auto’s ingebouwd en op sommige plekken in Nederland rijden autobussen op waterstof. Maar wanneer gaat waterstof, het meest voorkomende element in het heelal, op grote schaal toegepast worden?

TRANSPORT VAN ELEKTRICITEIT

AdvertentieAls het aan hoogleraar ‘energiesystemen van de toekomst’ Ad van Wijk ligt, heel snel. Volgens hem gaan we het met zonne- en windenergie binnen Nederland alléén niet redden. Dat betekent dat we duurzame energie van buiten het land moeten halen, bijvoorbeeld van grootschalige zonnecentrales in de Sahara. Maar hoe krijgen we die elektriciteit hier? “Via waterstof”, zegt Ad van Wijk. Dat moet volgens hem ook wel, want het huidige elektriciteitsnet slibt dicht. Dat tranport via waterstof is ook de droom van Eurocommissaris Frans Timmermans, die nu bezig is met zijn Green Deal.

GASLEIDINGEN

Het werkt vrij eenvoudig: op de plek waar je zonnepanelen of windmolens hebt staan, zet je door middel van elektrolyse de opgewekte energie om in waterstof. Dat transporteer je via bestaande gasleidingen, die straks toch niet meer worden gebruikt, hierheen. Daarmee verlies je ook wel energie, maar het rendement blijft volgens Van Wijk hoog genoeg. Binnenkort komt minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes, die waterstof in de energietransitie al onmisbaar noemde, met de kabinetsvisie over waterstof. De verwachtingen zijn hoog, temeer omdat elektriciteit uit wind en zon nu zo goedkoop zijn geworden.

DIT FRAGMENT KOMT UIT DE VOLGENDE UITZENDING:
VROEGE VOGELS RADIO | 2 FEBRUARI 2020 – VROEGE VOGELS – BNNVARA